निबन्ध लेखन (Essay Writing)
निबन्ध कुनै शीर्षकमा लेखिने रचनाको प्रकार हो । नारायणस्वामीले निबन्धलाई निम्न प्रकारले परिभाषा गरेका छन्
(An essay is a type of composition written in a title. Narayanaswamy defines the essay as follows)
निबन्ध विषयवस्तु वा शीर्षकमा रचनाको लामो अंश हो। यो आत्म(अंतर्निहित हो, अर्थात् यसको सुरूवात, मध्य र अन्त हो। शुरुआतले सामान्यतया विषयलाई सामान्य रूपहरूमा परिचय दिन्छ। निबन्धको बीचमा विषयवस्तु विकास गर्दछ र यसमा लेखकको विचार प्रस्तुत गर्दछ। त्यसोभए निबन्धलाई उपयुक्त समापन खण्डमा नजिक ल्याइन्छ ।
("The
essay is a long piece of composition on a theme or subject. It is
self-contained, that is, it has a beginning, a middle and an end. The beginning
usually introduces the subject in general forms. The middle of the essay
develops the theme and presents the writer's thought on it. Then the essay is
brought to a close in a suitable concluding passage")
निबन्धको भागहरु (Parts of An Essay)
निबन्धका तीनवटा भागहरु ह्ुन्छन् । ती निम्न प्रकार छन् ः
- परिचय वा सुरुवातस्(Introduction or the Beginning): यो भाग निबन्धको पहिलो भाग हो । यसले शीर्षकको सामान्य जानकारी दिन्छ । यसलाई सुरु गर्दा तलका मध्ये कुनै एक तरिका अपनाउन सकिन्छ ः कुनै परिभाषा बाट, कुनै उखान बाट, कुनै भनाई बाट, कुनै सामान्य बयान बाट । जसरी सुर गरिउको भए तापनि यो सामान्यतः छोटो तथा संकेत प्रदान गर्ने हुनुपर्छ । यो भाग सामान्यतः एक अनुच्छेद मात्र हुनुपर्छ । In English :-(This part is the first part of the essay. It gives general information about the title. It can be started in one of the following ways: from a definition, from a parable, to a statement, to a general statement. It should usually be short and provide hints, as is the case. This section should usually be just one paragraph.)
- निबन्धको शरीर वा मध्य भाग(Body or the Middle Part) :यो निबन्धको दोस्रो भाग हो । यस भागले शिर्षकहरुलाई पूर्ण रुपले विस्तार गर्ने काम गर्छ । सम्पूर्ण व्याख्या, विश्लेषण, वर्णन, उदाहरण यसै भागमा राखिन्छ । यो भाग एक अनुच्छेद देखि धेरै अनुच्छेदसम्म पनि हुन सक्छ । यो भाग आफैमा पूर्ण हुनुपर्छ ।
निष्कर्ष वा अन्त्य(Conclusion or the Ending) : यो भाग निबन्धको निष्कर्ष हो । यसमा लेखकको विचार समावेश हुन सक्छ । साथै यस भागमा उपयुक्त उद्धरण तथा सारांश पनि समावेश हुन सक्छ । सामान्यतः यस भागमा मुख्य विचार समावेश हुनैपर्छ । यो भाग लामो हुनुहुदैन । सामान्यतः यो भाग एक अनुच्छेद मात्र हुनुपर्छ ।
निबन्धका प्रकारहरु (Types of Essays)
- वर्णनात्मक निबन्ध (Descriptive Essays): कुनै पनि वस्तु तथा ठाउँ जस्तैः देश, टापू, पहाड, सागर, नदी, सहर इत्यादिको बारेमा वर्णन गरी लेखिने निबन्धलाई वर्णनात्मक निबन्ध भनिन्छ । यस्ता निबन्धहरुमा तथ्ययुक्त वर्णन गरिन्छ ।
- कथा निबन्ध (Narrative Essays): कुनै पनि वास्तविक वा काल्पनिक घटना, ऐतिहासिक घटना, कार्यक्रमहरु, दुर्घटनाहरु, इत्यादिको उल्लेख वर्णन गरी लेखिने निबन्धलाई कथा निबन्ध भनिन्छ । यस्तो निबन्धलाई अप्रत्यक्ष कथनमा लेख्नु राम्रो मानिन्छ । कथा निबन्ध वास्तविक रुपमा घटनाको अप्रत्यक्ष कथनमा गरिने विवरण हो ।
- प्रदर्शनीरतर्कसंगत निबन्ध (Expository/Argumentative Essays): कुनै पनि भनाईको बारेमा लेखकको विचार तथा तर्क प्रस्तुत गरि लेखिने निबन्धलाई प्रदर्शनीरतर्कसंगत निबन्ध भनिन्छ । यसमा लेखकले पाठकहरुलाई मनाउनु गर्ने प्रयत्न गर्छन् ।
- परावर्तनशील निबन्ध (Reflective Essays): कुनै पनि भावात्मक विषयमा लेखकको वास्तविक विचार व्यक्त गरी लेखिने निबन्धलाई परावर्तनशील निबन्ध भनिन्छ । यस्ता निबन्ध प्रायः साहित्यिक शैलिका हुन्छन् ।
राम्रो निबन्धको विशेषताहरु (Characteristics of a Good Essay)
- एकता(Unity): निबन्धको मुख्य विचारलाई उपयुक्त समर्थन विवरणले पुष्टि गर्नुपर्छ । अनावश्यक कुराहरु समावेश भएको हुनुहुदैन ।
- सन्तुलन(Balance): निबन्धका तीनवटा भागहरु सन्तुलित हुनुपर्छ । परिचय र धारण केही छोटो हुनुपर्छ । तर जीउ पहिलो र तेस्रो भागभन्दा लामो हुनुपर्छ । यसको अतिरिक्त निबन्धको विषयवस्तु पनि सन्तुलित हुनुपर्छ ।
- सुसंगतता(Coherence): निबन्धको विषयवस्तुलाई क्रमबद्ध रुपमा मिलाई राखेको हुनुपर्छ । यसको लागि समयको क्रम , ठाउँको क्रम र तार्किक अर्डर इत्यादिलाई प्रयोग गर्न सकिन्छ । सुसंगतता भनेको विषयवस्तुको क्रमबद्ध संयोजन हो ।
- लम्बाइ(Length): निबन्धको लम्बाइ लेखकको उद्देश्यमा भर पर्छ । पाठकको शैक्षिक योग्यताले पनि निबन्धको लम्बाइलाई असर गर्छ । आवश्यकता अनुसा। निबन्धको लम्बाई घटि वा बढी हुन सक्छ । तर उपयुक्त संरचनाका लागि निबन्धका कम्तीमा तीनवाट अनुच्छेद हुनु राम्रो हुन्छ ।
- जोड(Emphasis): सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण बुदालाई विशेष रुपले हाइलाइट गर्नुपर्छ । निबन्धको सुरुमा वा अन्त्यमा लेखिएका बुदा बढी मात्रामा हाइलाइट हुन्छन् । तसर्थ बढी महत्त्वपूर्ण बुदालाई सुरुमा वा अन्त्यमा राख्नु राम्रो हुन्छ ।
- स्पष्टता(Clarity): निबन्धको भाषा स्पष्ट हुनुपर्छ । निबन्धमा दोहोरो अर्थ आउने भाषाको प्रयोग नहुनु राम्रो हुन्छ ।
- व्याकरण शुद्धता(Grammatical Correctness): निबन्धमा प्रयोग हुने भाषा व्याकरण दृष्टिले शुद्ध र स्पष्ट हुनुपर्छ । बोलीचालीको भाषाको बहनामा वा साहित्यिक शैलिको बहनामा भासिक अशुद्धि हुनुहुदैन ।
केही निबन्ध लेख्रको लागि संकेत(Some Hints to Write an Essay)
कुनै पनि निबन्ध लेख्दा तयारीका साथ लेख्नुपर्छ । निबन्धमा प्रयोग गरिने विषयवस्तुलाई बुँदागत रुपमा तयार गरी लेखन कार्य सुरु गर्नु राम्रो हुन्छ । यदि बुदा टिपोट नगर्ने हो भने आवश्यक बुदा पनि छुटन सक्छन भने अनावश्यक कुराहरु समावेश हुन सक्छन् । उदाहरणको लागि प्रदूषण शीर्षकमा निबन्ध लेख्दा तलका बुदा लाई नोट गरी असभ्यको रुपमा राख्न सकिन्छ ।
Pollution( प्रदूषण )
1. Definition, introduction(I paragraph)
2. Types of pollution(II paragraph)
3. Causes of pollution(III paragraph)
4. Effects of pollution(IV paragraph)
5. Preventive measure & solution(V paragraph)
6. Conclusion(VI paragraph)
यदि समयले साथ दिन्छ भने मुख्य बुँदाहरुपछि सहायक बुदा पनि राख्नु बढी उपयुक्त हुन्छ । जस्तै माथिको नं. 2अन्र्तगत,
II. Types of Pollution
-
Sound pollution
-
Soil pollution
-
Water pollution
-
Air pollution
तर परिक्षाहलभित्र सबै सहायक बुदाहरु लेख्न समय नपुग्न सक्छ । तसर्थ मुख्य बुदालाई मात्र लेख्नु उपयुक्त हुन्छ ।
Some
Examples of Essays
Topics Related to
'I/My'
3. My school
4. My aim in life
5. My native village
6. My native town
7. My country Nepal
8. My ambition of being a doctor
9. My hobbies
10. My first journey by plane
11. My journey by bus
12. My pleasant dream
13. My childhood days/my childhood
experiences
14. My experience in a new school
15. My future plan after SEE
16. My school excursion
17. My visit to a religious place
18. My visit to historical place
19. The most unpleasant event in my life
20. An amusing event in my life
21. The most important event in my country
22. A memorable day in my life
23. A picnic I have undertaken
24. A function I have attended
25. An accident I witnessed
Some
Topics Related to 'Nepal'
26. Importance of agriculture in Nepal
27. The forest of Nepal
28. Air services in Nepal
29. Afforestation in Nepal
30. The Himalayas/ the mountains in Nepal
31.The rivers in Nepal
32. Tourism in Nepal
33. A famous religious place in nepal
34.Village development in Nepal
35.Wild animals in Nepal
36. Cottage industry in Nepal
37. Water resources in Nepal
38. Poverty elimination in Nepal or poverty
reduction in nepal
39.Mountaineering in Nepal
General
Topics
40.Holidays
41. Game
42.Travelling
43.Discipline
44. Patriotism
45.The newspaper
46.Democracy
47.Good manners
48.Punctuality
49.Social services
50.Urbanization
51.Dignity of labour
52.National unity
53. Watching films
54.Industrialization
55. Advertisement
Topics
related to 'festivals'
56.The festival of durga Puja/dashain
57.The festival of tihar/ deepawali
58.The holi festival
59.The saraswati pooja festival
60.The festival of chhath
Topics
related to'Education and Rights'
61.Technical education
62. Female education/ Women education
63.Education for children
64.Importance of education
65.Adult education
66.Human rights
67. Women rights in Nepal
68.Child rights in Nepal
69.Animal rights
70.Co-education
Topics
related to 'problems/evils/Disasters'
71.Dowry system
72. Drug addiction-A major social problem
73.Environmental pollution
74.Population proplem in Nepal
75.Natural disasters in Nepal
76.Unemployment in Nepal
77.Untouchbility
78.Corruption in Nepal
79.Superstition
80.Problems of rising prices in Nepal
81.Children trafficking in Nepal
82.Deforestation in Nepal
83.Beggar
Topics
related to 'science and technology'
84.The aeroplane
85.The electricity
86.The computer
87.The television
88.The radio
89.Scientific discoveries
Miscellaneous
topics
90.Domestic animals
91.Village life and town life
92.The student life
93.Science and war
94.Status of women in Nepal
95.Wildlife conservation in Nepal
96.Our cultural heritages
97.Privatization in education
98.Child labour
99.AIDS and developing countries.
Others
1.Importance of traveling in education
2.Environment and development
3.Smoking and health problems
4.Cultivation of minds/ways of learning
5. A famous national her 'or' a great
freedom fighter of Nepal
6.Importance of discipline in student life
Great information about writing! If you ever need any help with proofreading, editing or research check out DigitalEssay. They are a great resource for personal, educational or business writing
ReplyDeletePost a Comment
Please do not enter any spam link in the comment box.